Dolnoserbske wugronjenje

Obstruenty

Ploziwy a frikatiwy zespominaju se pód pomjenjenim obstruenty. Obstruenty su zuki, pśi kótarychž tšuženje pówětša jo wobwliwowane pśez mócnu zadoru.

Wěcej wó tej temje na wótpowědnem boce Wikipedije (nimski).

Obstruenty su wósebnje pótrjefjone wót změnow spiwnosći, gl. Asimilacija.

Ploziwy

Gaž jo gubna jama abo głosowa rycyna (glotis) dopołnje zawrěta za wuchadajuce tšuženje pówětša a zawěra se abruptnje wótwórijo, ga nastanjo ploziw („wubuchowy zuk“). (...) Z wuwześim [ʔ] (kótarež w dolnoserbšćinje njewustupujo – pśisp. redakcije boka) su wšykne ploziwy oralne, to groni, pśi jich artikulaciji jo teke nosowa jama zawrěta. Měke njebjo (welum) njejo, hynac ako pla nazalow, znižone.

K dolnoserbskim ploziwam słušaju [b], [d], [g], [k], [p] a [t] a jich palatalizěrowane wótpowědniki. Hynac ako w nimšćinje njedajo w dolnoserbskej standardnej rěcy tak pomjenjone zaknyknjenja (Knacklaute).

Wěcej wó tej temje na wótpowědnem boce Wikipedije (nimski).

Glědaj teke: Rozdźěle pśi wugronjenju (dolnoserbšćina – nimšćina).

Frikatiwy

Frikatiwy abo šurowańske zuki (pomjenjone teke spiranty abo wuscynowe zuki) pominaju se tak ako ploziwy oralnu abo glotalnu zajźowu za tšuženje pówětša. Wustupujucy pówětš pak se njezastaja, ale wutłocujo se pśez wuscynu, tak až nastanjo frikciski šum (šurowański šum). Ako pla ploziwow jo twórjenje wuscyny na wšakich městnach artikulacije móžne, wót dentalnego [f] (...)​ až ku glotalnemu [h].

Frikatiwne zuki dolnoserbšćiny su [s], [z], [ʂ], [ʐ], [ɕ], [ʑ], [x], a – pśedewšym w słowach cuzego póchada[f], [v] a [ʃ].

Wěcej wó tej temje na wótpowědnem boce Wikipedije (nimski).

Afrikaty

Gaž slědujo frikatiw njepósrědnje na homorgany ploziw (to groni na ploziw ze samskim městnom artikulacije), ga móžotej se wobej zuka artikulatoriski wusko zwězaś. Gaž wiźitej se ako jaden kompleksny zukowy segment, groni se jomu afrikata.

W dolnoserbšćinje dajo slědujuce afrikaty: [t͡s], [t͡ʂ], [t͡ʃ], [t͡ɕ], [d͡z], [d͡ʐ], [d͡ʑ].

Wěcej wó tej temje na wótpowědnem boce Wikipedije (nimski).