# Liste bisher nicht registrierter Niedersorbischer Wörter URL: https://www.niedersorbisch.de/download/monitoring-2019-dsb.txt Die Liste bietet ergänzendes niedersorbisches Material zum Artikel BARTELS, Hauke; KAULFÜRST, Fabian; SZCZEPAŃSKI, Marcin; WÖLKE, Sonja 2021: Das Monitoring des sorbischen Schrifttums. Grundlagen und erster Jahresbericht eines neuen Forschungsvorhabens, in: Lětopis 68/1, S. 74-136. Die den jeweiligen Absätzen vorangestellten ID-Kürzel entsprechen denen im genannten Aufsatz im Kapitel 4.3.2 (S. 119-128) genannten. ## Verben Hinweis: Bei reflexiven Verben wurde auf das manuelle Zuordnen von „se“ grundsätzlich verzichtet. ### K-01 dołamaś, domaršěrowaś, domótaś, donanuchaś, donapołniś, dopśenimcowaś, dorozglědowaś, dowijkotaś, dowobmysliś, dowobzamknuś, dowótmólowaś, dowuplaś, dozgubiś, nabuchaś, nadidlowaś, nadrěcowaś, nadundaś, nafotografěrowaś, napowjesnuś, naštaplowaś, pónygaś, pótikotaś, pótśěskotaś, pówjerśeś, pśekólasowaś, pśinygaś, pśiwandrowaś, wobgóspodowaś, wótwóstajiś, wustšugaś, zdobydnuś, zepśeměnjowaś, zeskładowaś, zešnekotaś, zešwyrnuś, ześamniś, zwobrośiś, zwótrězaś, zwótstajaś, zwóttajaś, zwóttergaś ### K-02 Hinweis: Die eingeklammerten Verben sind im Monitoring indirekt durch deverbale Substantive belegt. * -owaś: nalicowaś, (pśecynjowaś), (póstajowaś), wóttšašowaś, wutwórjowaś, pendlowaś, twitterowaś * -iś: farariś * -ěrowaś: dekompresěrowaś, interesěrowaś, jubilěrowaś, koncepcionalizěrowaś, ordiněrowaś, reportěrowaś, transgreděrowaś, wuštafěrowaś ### K-03 interagěrujucy, interesěrujucy, pśimjety, pśispomnjety, wobspomnjety, wupśedany, wuschnuty, zajuskujucy, zjadnosćony, zwóttajany, zwóttergany ## Substantive ### K-04 alzheimer, app, artroza, awtograf, beamer, blog, booklet, braindrain, chocolatier, chorist, comedy, community, denar, dirigat, diskutant, elektro, epistola, epitaf, fagotist, filipist, fyziolog/fyziologa, formalija, forwark, fotokamera, funk, gigawatt, grafiti, halloween, hiphop, kamishibai, kazualije, koraktor, lokator, loop, manga, masterplan, mediewist, miks, motiwator, muzikolog, muzikologa, mykolog, naratiw, neopren, nyckelharpa, oficina, oligarch, othering, pensionist, preparanda, propedeutikum, rabbuni, realgymnazium, reha, repro, scenario, screenshot, selfi, serial, special, sprayer, tekstil, track, treatment, wideožurnalist, winner, wiolonist ### K-05 dalokostudij, krotkoportrej, nowopowědaŕ, samopóstajowanje, wjelikogmejna, wjelikomócnaŕstwo, wjelikowezir ### K-06 dalejwuwijanje, domabyśe, drastwynosaŕ, drastwynosaŕka, drastwyšlodaŕnja, groblucysćenje, gromadupołoženje, jajamólaŕ, jajamólaŕka, jajamólowanje, kołoteptanje, póstarkdawaŕ, rybowłojenje, rybowłojśe, sebjewuzgónjenje, sobugótowanje, sobuiniciator, sobuorganizator, sobuorganizatorka, sobuspiwanje, sobustudent, sobustudentka, sobuwandraŕ, wólejbiśe, zasejzałoženje ### K-07 3D-śišć, ABBA-sound, ABM-źěłaśeŕ, AfD-šef, A-klasa, A-rědownja, ASB-zmakanišćo, B-klasa, B rědownja, CO₂-neutralny, C-rědownja, e-basowy, E-młoźina, Erasmus-studium, ERASMUS-wuměna, ESF-projekt, EU-program, EU-projekt, EU-rownina, FFH-strona, FUEN-kongres, jo-rozšyrjenje, LEADER-projekt, LEAG-pjenjeze, LPG-pśedsedaŕ, NS-režim, PSA-gódnota, ps-loterija, qr-kode, rbb-jawišćo, rbb-koncert, rbb-magacin, rbb-studijo, SED-diktatura, SED-režim, SED-wjednistwo, SPD-ministaŕ, tv-magacin, tv-program, tv-sćelak, US-ameriski ### K-08 * pó-jaja-chójźenje, sam-se-póstajanje, do-šule-chójźenje, a-capella-spiwanje, ad-hoc-pśestajenje, flora-fauna-habitat * pójsynoga, wšowěm ### K-09 asana-zwucowanje, bio-mark, comic-kreslaŕ, cover-kupka, cross-over, crowdfunding-akcija, diaspora-problem, ecstasy-tabletka, elektro-beat, folk-party, folk-projekt, foto-projekt, foto-workshop, heritage-studije, hip-hop, hip-hop-spiwanje, hip-hop-spiwaŕ, hip-hop-wiza, image-film, indie-rock-hipster, info-radijo, jam-session, jazz-piano, jazz-trio, junior-góspodaŕka, kamishibai-źiwadło, kombitiket, live-performance, live-rozgrono, merino-wałma, online-formular, online-kurs, online-napšašowanje, online-platforma, open-air-disco, org-běrow, party-śpa, popmuzikaŕ, pop-kultura, pop-titelowy, rap-titel, regio-bus, rollback-póstupowanje, roll-up, solo-akordeonist, solo-gitarist, sound-artist, sound-designer, stasi-archiw, stasi-centrala, stasi-pódłožka, stasi-źěłabnosć, šefkelnaŕ, šlagerhit, weddingplanaŕka, yoga-droga, yoga-kurs, yoga-pozicija, yoga-praksa, yoga-směr, yoga-spis, yoga-sutra, yoga-tradicija, yoga-trening, yoga-zwucowanje ### K-10 Lipa-góle, Lutki-góle, PowerPoint-prezentacija, Witaj-camp, Witaj-ceptaŕka, Witaj-ewaluacija, Witaj-familija, Witaj-góle, Witaj-hort, Witaj-hortnaŕka, Witaj-kubłanje, Witaj-mama, Witaj-program, Witaj-rědownja, Witaj-šula, Witaj-wótkubłaŕka, Witaj-wucabnik, Witaj-wucba, Witaj-wuknik, Witaj-źiśownica, Witaj-źiśownja ### K-11 * -aŕ: blogaŕ, centimejtaŕ, cylindaŕ, foulaŕ, gósćinowaŕ, kajakaŕ, kokotaŕ, kšetaŕ, pśecynjowaŕ, rozglědowaŕ, schadowankaŕ, sedymkaŕ, šalmajaŕ, tśikotaŕ, turistikaŕ, wucbnicaŕ, wukazaŕ * -aŕka: móšynaŕka, wobsednikaŕka, zapisowaŕka * -aŕnja: elektraŕnja * -ica: rozgłosownica * -ick/-yck: jěžyck * -icka/-ycka: adwentnicka, pśestawcycka, źěłaŕnicka * -ik/-yk: barik, dypcyk, centimejtarik, filmik, karaselik, mejstarik, rublik, wimplik, źělcyk * -ina: kšušwina * -isko: kokośisko, žabisko * -išk/-yšk: cedlišk * -iško/-yško: kubliško * -išćo: źěłaŕnišćo, * -k: dopokazk(a), juwelk(a), wagonk * -ka: anekdotka, elewka, kabinka, kuchyńka, prezentantka, sekundka, SMSka, superintendentka, tabelka * -ko: pšašańko, stojałko. * -nik: AfD-nik/AfDnik, ansamblownik, rozgłosownik, rubnik, źuŕnik * -nja: budkaŕnja, filmaŕnja * -osć: cerkwinosć, drogotnosć * -owka: architektowka, promštowka * -ownja: gazownja * -stwo: direktorstwo, doktorandstwo, jadnaŕstwo, raźiśelstwo, rybakaŕstwo Hinweis: Die Textbelege „dopokazki“ und „juwelki“ (Akkusativ Plural) erlauben keine eindeutige Bestimmung der vom Autor implizierten Grundform. Beide Wörter sind zu maskulinem „dopokaz“ bzw. „juwel“ gebildet und wurden deshalb den Bildungen auf -k zugeordnet. ### K-12 * ation/ ierung > -acija: awtoprezentacija, dezertacija, deteritorializacija, folklorizacija, kreacija, kśesćijanizacija * -ie/-ion > -ija: ambrozija, biopsija, konfizerija, dendrochronologija, etnomuzikologija, faktologija, glorija, imersija, transicija * ität > ita: elektromobilita, intertekstualita, kreatiwita * -ismus > -izm: hedonizm * -ismus > -ismus: anticyganismus * -ik > -ika: balkanistika, bulgaristika, folkmuzika, sinfonika * -thek > -teka: mediateka ### K-13 dosušenje, dowumrěśe, fiplowanje, koncertowanje, muzealizěrowanje, okanje, pismarikowanje, pódrapnjenje, póstajowanje, profesionalizěrowanje, pśestuděrowanje, pśeštuděrowanje, ruprajchtowanje, slědkglědanje, transgreděrowanje, woptaśe, wótchrapowanje, wuměńkarjenje, zwótběranje, zwótrězanje ### K-14 * anti-: antigen, antiwuglaŕ * archi-: archidiakon * arcy-: arcymartraŕ, arcypresbyterium * eks-: eksšołta * mjazy-: mjazyfeedback, mjazykšoceń, mjazynadpis, mjazynadpismo, mjazypśestawka, mjazystacija * nje-: njejadnosć, njekonsekwenca, njelichota, njeměstno, njezachadnosć * poly-: polytechnika * pód-: pódrubrika * pro-: prowuglaŕ * pśed-: pśedhistorija, pśedjězdnik, pśedstudent * super-: superfinale, superkral * super-mega-: super-mega-šula ## Adjektive ### K-15 mega, šwarny ### K-16 * 13-lětny, 27-lětny, 50-lětny, 140-lětny; 10lětny, 14lětny, 150lětny, 1000lětny; 3-4lětny, 5 7lětny * połhundertlětny, pěśstowlětny * 120-bocny, 30minutowy, 10-zwězkowy * wósymbocny * 10%-ojski * dwaźasćalitrowy, połnimski, połprofesionalny, połžałowański, pěśzubaty, towzyntgłosny, wósymschójźeńkowy * carnožołty, carnomódry, carnosomośany, cerwjenomódry * módro-běły, módro-cerwjeno-běły * śmojtozeleny * górnoserbskorěcny, pólskorěcny, rusojskorěcny * nimsko-dolnoserbski, nimsko-francojski, nimsko-górnoserbski, nimsko-pólski, nimsko-rumuński, nimsko-słowjański; pólsko-česko-nimski, pólsko-nimski, pólsko-rusojski, pólsko-serbski, pólsko-słowakski; serbsko-dańsko-nimski, serbsko-nimsko-dański, serbsko-serbski * źewjeśawósymźasety ### K-17 * agrarnostrukturelny, cełoserbski, českobratšojski, dłujckolětny, dolnobłośański, drjewjańskopołobski, dwójopśedmjatowy, etnografiskodokumentariski, fachowopedagogiski, folklornoetnografiski, gódownokśesćijański, górnoserbskorěcny, górnošlazyński, indoariski, katolskoserbski, krajnocerkwiny, kśesćijańskocerkwiny, kśesćijańskoteologiski, lokalnopolitiski, nowonaroźony, nowozałožony, nutśikownoinstitucionelny, pjerwonaroźony, pódzajtšnoserbski, pólskorěcny, póznolěśojski, pšawicaŕskonacionalny, pśirodohistoriski, pśirodoteologiski, samopjacony, socialnokonstruktiwistiski, starofrancojski, starolutherski, staronimski, starorěcny, starosakski, starospšawny, stawizniskowědomnostny, śmojtozeleny, wědomnostnopedagogiski, wědomnostnopraktiski, zakładnošulski, zelenogórski * analogisko-etymologiski, historisko-kritiski, kulturno-teritorialny, literarno-muzikaliski, muzikalisko-literariski, muzikalisko-literarny, politisko-ideologiski, politisko-kulturny, towarišnostno-góspodaŕski, tragisko-komiski ### K-18 cesćigłodny, rěcywucony, wšoserbski, wšosokołski ### K-19 * any: interesěrowany * -arny: ewolucionarny * -aty: dujaty, kopcykaty, kronaty, mjatelaty, rjapotaty, sycaty, pśełamowaty * -iny/ yny: awtorcyny, babcyny, babušcyny * ny: ambrozijny, anglofony, dementny, etnokulturny, fichtny, fikcionalny, imersiwny, inkluziwny, kompozitny, participatiwny, prowiantny, psychoaktiwny, referencny, tencajšny, titelny, transkulturelny, zakupny * obny: lazujobny * -ojty: mrokawojty * -owy: ateljejowy, atowy, bachelorowy, banjowy, bibušowy, bomkaŕnjowy, brjogowy, burstakowy, carnicowy, comicowy, cymbalowy, designowy, folkowy, gelniškowy, heliumowy, impulsowy, internatowy, jazzowy, jěžykowy, kajakowy, kalendarjowy, kolonadowy, kormoranowy, kulrabijowy, lametowy, lišawowy, luftowy, muzejowy, padowy, póglědnicowy, printowy, ramowy, reliktowy, słynickowy, staśaństwowy, swěśakowy, swingowy, swislowy, štemp(e)lowy, teat(e)rowy, tedijowy, trjekarjowy, trofejowy, wěnaškowy, WGjowy, WG-jowy, wimplowy * ski: albioński, altenkircheński, animaciski, antisłowjański, apotropejski, archiwariski, astrologiski, augsburgski, bachelorski, balokopaŕski, bencinski, bjerwałdski, bonnski, čelnjański, cerkwicański, charlottenburgski, cioński, cołnaŕski, cymbriski, DDR-ski/DDRski, demografiski, dendrochronologiski, dunderski, dźěwinski, eksulantski, erfurtski, esencialistiski, ewaluaciski, fabrikojski, farski, filmaŕski, galilejski, Gastojski, gdański, generiski, gósćowaŕski, gryfinski, hallensaŕski, hannoverski, Imanuelski, interetniski, Jagielloński, Jaromarski, jitkojski, jitrojski, johannisthalski, kajakaŕski, klětnjański, klopeinski, komiski, kóńcojski, kralikojski, krkonošski, kšušwicański, legitimatoriski, leksikologiski, łemkojski, leningradski, Leninski, mański, masterski, merseburgski, monotematiski, muzikaŕski, nadšulski, NDRski, nürnbergski, okcitański, oldenburgski, pański, pariski, participatoriski, polyteistiski, pratyjaŕski, prezidentski, pśedadwentski, pśedindoeuropski, pśedreformacioński, pśenjerealistiski, pśikazowaŕski, psychedeliski, quitzdorfski, raźiśelski, rozsuźeński, rujański, rybakaŕski, rzepinski, saarbrückeński, salzwedelski, sanitetaŕski, sanskritski, schaumburgski, singaleziski, skadarski, sociopolitiski, stalingradski, škrjokojski, šleswigski, šołtojski, šturowański, thornski, transformatoriski, transmisiski, tuderski, twórjeński, wendlandski, wobglucnjaŕski, wólaŕski, wolfenbüttelski, wótkšywaŕski, zašulowański * -ty: 16ty, 18ty, 20ty, 30ty, 40ty, 50ty, 60ty, 70ty, 80ty, 90ty, 1870ty, 1880ty, 1920ty, 1920ty, 1930ty, 1930ty, 1950ty, 1950ty, 1960ty, 1960ty, 1970ty, 1970ty, 1980ty, 1980ty, 1990ty, 1990ty, 2000ty, 2020ty ### K-20 * -iny/ yny: Esteriny, Holininy, Jozuwiny, Mininy, Rošyny * owy: Bärmichowy, Baruchowy, Bebelowy, Beethovenowy, Bibušowy, Bismarckowy, Blechenowy, Bogumiłowy, Bojtowy, Brězanowy, Bulankowy, Dabitowy, Deckerowy, Dyrlichowy, Eberhardowy, Erwinowy, Findusowy, Fontanowy, Francisowy, Frencelowy, Friedrichowy, Fröbelowy, Gerhardtowy, Grimmowy, Grobikowy, Grönemeyerowy, Grundelowy, Grundtvigowy, Gryzowy, Habermannowy, Habrahamowy, Händelowy, Hanušowy, Harryjowy, Haußigowy, Hermanowy, Hoffmannowy, Horstowy, Hubertusowy, Humboldtowy, Jahnowy, Jakobusowy, Janašowy, Jarikowy, Jeremiasowy, Jerzyjowy, Jindřichowy, Jozepowy, Kappowy, Kästnerowy, Kegelowy, Kellowy, Kilianowy, knievsbergowy, Kobjelowy, Kochowy, Kocorowy, Kopernikowy, Krabatowy, Krötelowy, Krügerowy, Leichhardtowy, Lessingowy, Lomonosowy, Lorencowy, Lutherusowy, Markušowy, Marxowy, Mětškowy, Michałowy, Michlicowy, Mjeršeńcowy, Mollerowy, Mollerusowy, Nakońcowy, Napoleonowy, Neumanowy, Nevoigtowy, Nikolajowy, Njepilowy, Nowakowy, Nowušowy, Nukowy, Pankowy, Pawlikowy, Pieckowy, Pittkuningsowy, Ponichowy, Pücklerowy, Puškinowy, Pytkowy, Radziechowy, Raiffeisenowy, Rizowy, Rochowy, Ryškowy, Salomonowy, Sargassowy, Schinkelowy, Schmidtowy, Smithsonowy, Spielbergowy, Steenbeckowy, Steubenowy, Stromppowy, Surowinowy, Swantewitowy, Šolochowy, Šurmanowy, Šwjelowy, Šymanowy, Tešnarjowy, Thiemowy, Tobiasowy, Trstenjakowy, Truntowy, Uhlandowy, Walterowy, Wenzelowy, Winterowy, Zimmermannowy, Zimmerowy ### K-21 * nje : njedaloki, njekněski, njekokotojski, njekomercielny, njemały, njemaminorěcny, njemaminy, njematerielny, njeoficialny, njepěkny, njeserbski, nješwarny * pó : póslobrany * pśe-: pśebliski, pśenjerealistiski * pśed-: pśedsłowjański, pśedzachadny * wob : wobsuchy ## Listen spezieller, für die weitere Verarbeitung aussortierter Worttypen Hinweis: Folgende Listen enthalten durch das Monitoring festgestellte Worttypen, die zwar im Aufsatz Erwähnung finden, die jedoch aus verschiedenen Gründen mit Blick auf den lexikalischen Ausbau der Standardsprache von der weiteren Verarbeitung ausgeschlossen werden. ### K-22 Hinweis: Die Liste der festgestellten Obersorabismen wird durch in Klammern gefasste, eigentlich niedersorbische Formen, sofern sie in Wörterbüchern verzeichnet sind, ergänzt. arcybiskopski (arcybiskupski), byrgaŕski (bergaŕski), dnjowy (dnjowny), drugorědny (–), kaznje (gen. sg., statt kazni), kolokwij (kolokwium), kompendij (kompendium), kowaŕnja (kowalnja), kružoliś (kruželiś), kuchinka (kuchyńka), kuratorij (kuratorium), lětolicba (lětna licba), łońšy (łoński), městopśedsedaŕ (zastupujucy pśedsedaŕ), mnostwo (kopica), muzejownistwo (muzeumojstwo ), na wusłužbje (wusłužony), nadběgowaś (naběgowaś), nanigdy (zanigdy), narok (–), nazukowy (zazukowy), njeźelny (njeźelski, njeźelnjejšy), petrolejowy (petroleumowy), pomocliwy (pomocniwy), praprastarka (–), prastarka (mama starkeje/starkego), prastarki (nan starkeje/starkego), profitowaś (profitěrowaś), pśebywanišćo (pśebywalnišćo), pśesedleńc (pśesedlaŕ), pśijomnje (pśijaznje), pśipołdnju (połdnjo), pśiswójiś (pśiswójś), pśiwěrkojty (pśiwěrny, pśiwěriwy, pśiwěrjecy), putnikowański (putnikowaŕski, putnikojski), pyšiś (pyšniś), rěcyspytnik (rěcywědnik), režka (žyto), sedmy (sedymy), sejźachmy (sejźechmy), skamjeńtnjony (skamjenjony), srjejźowěkojski (srjejźowěkowy), swinjorězanje (–), titul (titel), tołmač (dolmetšaŕ), tonuška (ryborak), wěcywustojny (wěcywuznaty), wědomosć (wědomnosć), wědomostnica (wědomnostnica), wědomostny (wědomnostny), woběma (wobyma), wótmysł (wótmyslenje), wupšawa (–), wuswójony (wuswójty), zapśisegańc (zapśisegaŕ), zmužity (zmužny) ### K-23 Hinweis: Die Liste der festgestellten Dialektwörter wird durch in Klammern gefasste standardsprachliche niedersorbische Formen, sofern sie in Wörterbüchern verzeichnet sind, ergänzt. brjaschen (rjaschen), butranica (buternica), hyšćer (hyšći), jermank (mark), južor (južo), kachlink (kachleńk), klaška (gła), kołaŕnja (kołoźejaŕnja), kracchen (rjaschen), kužoł (kružoł), lytyšk (łucywko), pjerźowaty (pjerźaty), pług (chołuj), pšejc (pšec), schajźaś (schadaś), smargula (smarž), šmokowaś (słoźeś), šora (slě), tencajšny (tencasny), wada (wata) ### K-24 Hinweis: Die Liste der festgestellten umgangssprachlichen Wörter wird durch in Klammern gefasste standardsprachliche niedersorbische Formen, sofern sie in Wörterbüchern verzeichnet sind, ergänzt. achtowaś (źiwaś, wažyś se), amtman (wušy zastojnik), amtsdirektor (amtski direktor), awtobona (awtodroga), bohna (zeleznica), bonhof (dwórnišćo), burstak (narodny źeń), burstakaŕ (narodninaŕ), cajtunga (casnik), centimejtaŕ (centimeter), centimejtarik (–), drukowany (śišćany), elektraŕnja (milinaŕnja), enkelgóle (źiśiźiśe), enkelsyn (syna syn, źowki syn), enkelźowka (syna źowka, źowki źowka), erdbeerka (słynicka), fichtny (mokšowaty, włožny), flejšaŕ (rěznik), flejšaŕnja (rěznikaŕnja), forwark (wudwór), frejda (wjasele, radosć), fromnosć (póbóžnosć), fryjkněz (baron), gazownja (płunaŕnja), gešeft (hier: not), helm (nagłownik), interesa (zajm), interesěrowany (zajmowany), intresantnosć (zajmnosć), intresantny (zajmny), intresěrowanje (zajmowanje), kapela (kapała), kašperl (kaspaŕ, kasparik), klientel (klientstwo), knajpa (kjarcma), koncesion (koncesija), kontrolěraŕka (kontrolerka), Kroatiska (Chorwatska), kroatiski (chorwatski), landfojt (bogot), landpartija (–), landwehra (krajna wobora), lazowanka (cytańka), lazowaŕnica (cytaŕka), luftowy (pówětšowy), moral (moralka), opa (starki), ortgang (–), pendlowaś (jězdźiś), perpleks (perpleksny), pilgaŕ (putnik), pilgaŕski (putnikojski), preis (płaśizna), prědkbilda (pśikład), prědkgrono (pśedgrono), prědkmě (pśedmě), prědknjasony (pśednjasony), prědkpołožony (pśedpołožony), prědkstajenje (pśedstajenje), prědkstajony (pśedstajony), prědkstojaś (pśedstojaś), prědkweześe (pśedewześe), proporcion (proporcija), pśebumlowany (pśebomlowany), regěrunga (kněžaŕstwo), regěrungowy (kněžaŕstwowy), rejza (drogowanje), štrejtaŕski (in: štrejtaŕske rozgrono – rozestajeński), šprengel (dieceza), štelowaś (kazaś, skazaś), štemplowy (kołkowy), štrejtaŕ (hier wohl am besten kontrahent), šulgeld (šulske pjenjeze), šwajcaŕski (šwicaŕski), šwank (směšk), teaterowy (źiwadłowy), towzyntgłosny (tysacgłosny), tuderski (tudejšy), urkunda (wopismo, dokument), verein (towaristwo), wjels (som), wyrtšaft (hier: žywnosć), zylba (złožka)