Dolnoserbske wugronjenje

Zuk [ʂ]

Wugronjenje

Zuk [ʂ] w standardnej nimšćinje njeeksistěrujo. How dajo pódobny zuk [ʃ] (gl. bok nimskorěcneje Wikipedije wó zuku). Wón wótpowědujo kombinaciji pismikow sch w nimskich słowach ako Schoß, schon a Tausch.

Rozdźěl mjazy serbskim [ʂ] a [ʃ] nastanjo pśez to, až jo kśebjat jězyka pla [ʂ] relatiwnje daloko slězy a lažy nižej, zuk klincy tšochu nišy.

Jo móžno se ten pógib jězyka wuwědobniś z tym, až pśechada se wóspjet pomałem a mimo pśetergnjenja wót wokala [y] (ü w nimskem słowje Mühe, gl. bok nimskorěcneje Wikipedije wó zuku) na [u] a zasej slědk. Pśi tom dejali se cele wědobnje jano koncentrěrowaś na pógib jězyka. (Pśechadanje mjazy [y] a [u] demonstrěrujo jano pógibowanje jězyka. Pśi wugronjenju [ʂ] a [ʃ] njejstej gubje – hynac ako pla teju wokalowu – wukulowaśonej.)

Gaž jo rozdźělne połoženje jězyka se wuwědobniło, móžomy rozdźěl mjazy [ʂ] a [ʃ] zwucowaś: Wótchylenje pśi wugronjenju [ʂ] a [ʃ] jo słyšaś, gaž konfrontěrujotej se słowje šok a Schock.

Dolnoserbšćina ma hyšći zuk [ɕ], pśi kótaremž lažy jězyk hyšći dalej prězy a jo wušej wuzwignjony ako pla [ʃ]. Jo móžno se rozdźěle wuwědobniś z tym, až pśechada se pómałem wót [ɕ] pśez [ʃ] na [ʂ] a zasej slědk: [ɕ]-[ʃ]-[ʂ]-[ʃ]-[ɕ]. Zuk [ɕ] klincy pśi tom nejwušej, [ʂ] nejnižej, [ʃ] (ako w nimskem słowje Schrank) lažy mjazy. Zuki [ɕ], [ʃ], [ʂ] su w toś tom rěźe [ɕ], [ʃ], [ʂ] słyšaś.

Pśiznamjenja

Wótpowědujuce pismiki

Zuk [ʂ] wótpowědujo:

Pśikłady

Pokazki

Pśir. zuki [ʃ], [ʐ], [ɕ], [s].

Glědaj teke: Asimilacija, Wupóžycenja.

Bok Wikipedije wó zuku (nimski)