Dolnoserbske wugronjenje

Pismik ‹t›

Pismik ‹t› se wugranja ako [t]

pśed ‹a›, ‹e›, ‹o›, ‹u›, ‹y› (pśir. wokale)

Pśikłady: tatań, ten, toś, tužny, tyca, pśetergnuś, złoto, wutupiś, syty

pśed ‹j›, ‹l›, ‹ł›, ‹m›, ‹n›, ‹r›, ‹w› (pśir. sonoranty)

Pśikłady: jadnotliwy, tłusty, rytmikaŕ, wužytny, traś, bitwa, wótjězdźowaś

pśed ‹ch›, ‹f›, ‹k›, ‹p›

Pśikłady: wótchyśiś, wótfrezowaś, jadnotka, wótpisaś

we wuzuku

Pśikłady: cart, gat, woblět

Pismik ‹t› se wugranja ako [d]

potencielnje pśed ‹b›, ‹d›, ‹g›, ‹z›, ‹ž›, ‹ź› (pśir. spiwne obstruenty)

Pśikłady: wótbocyś, wótderiś, wótglěd, wótzawrěś, wótźěłaś, wótžognowaś

Pokazka: ‹t› wustupujo pśed spiwnymi obstruentami jano na šawje morfemowu (na granicy mjazy dwěma morfemoma). W takich padach móžotej wobej zuka se wugranjaś jasnje wót se źělonej. ‹t› wóstanjo pótom njespiwne.

Pokazka: Kombinacije pismikow ‹t›‹z›, ‹t›‹ž›, ‹t›‹ź› mógu teke pśez granicy morfemow twóriś afrikaty ([d͡z], [d͡ʑ], [d͡ʐ]): wótzawrěś se, wótžognowaś, wótźělenje.

Pokazka: Kombinacija ‹t›‹d› móžo se wugranjaś teke ako jaden zuk [d]: wótdłužyś.

Glědaj teke: Asimilacija.

Pismik ‹t› se wugranja ako [tʲ]

pśed ‹ě›, ‹i› (pśir. wokale)

Pśikłady: tigrica, boykottěrowaś, anticipěrowaś, ti

Pokazka: Kombinacija ‹t›‹i› resp. ‹t›‹ě› wustupujo jano we wupóžycenjach. Wuwześe jo ekspresiwna warianta personalnego pronomena ty, kótaraž znějo ti.

Pismik ‹t› jo nimy

pśed ‹c›, ‹č›, ‹t›, ‹tš›, ‹tś›

Pśikłady: skrotcony, žytčejšy, wóttam, wóttšachotnjenje, wóttśěsowaś

Pokazka: Stoje-lic kombinacije pismikow ‹t›‹c›, ‹t›‹č›, ‹t›‹t›, ‹t›‹tš›, ‹t›‹tś› na šawje morfemowu (na granicy mjazy dwěma morfemoma, na pś. mjazy prefiksom a bazowym morfemom), ga mógu se wóni – gaž powěda se pomałem a wědobnje jasnje – teke wugranjaś ako slěd dweju zukowu: [t]-[t͡s], [t]-[t͡ʃ], [t]-[t], [t]-[t͡ʂ], [t]-[t͡ɕ] (na pś. wóttergaś).

Glědaj teke: ‹ts›, ‹tš›, ‹tś›.