Dolnoserbske wugronjenje

Pismik ‹j›

Pismik ‹j› se wugranja ako [j]/[i̯]

pśed wokalami w zazuku złožki (nic pak, gaž stoj pśed ‹i› a zrownju pó jadnom drugem wokalu)

Pśikłady: jajo, jeju, jogo, juž

‹u›, ‹y› (pśir. wokale) w zacynjonej złožce (ako źěł diftonga)

Pśikłady: chołuj, myjnica

Pokazka: Kombinacija pismikowu ‹i›‹j› se zjadnorijo na [i] resp. [i​ː​]: kij. Wěcej wó tom: Kaulfürst 2019, b. 26.

Pokazka: Rozdźělne pisanje ako [j] resp. [i̯] symbolizěrujo jano wšakej funkciji ‹j›: W konsonantiskej funkciji (na pś. w słowoma ja, jogo) transkriběrujo se ‹j› w toś tom rozpokazowanju wó wugronjenju ako [j], we wokaliskej funkciji (w diftongach, na pś. w słowoma myjnica, chołuj) pak pišo se [i̯]. Pśi tom jadna se wó cystu pisańsku konwenciju, wugronjenje jo identiske.

Glědaj teke: Diftongi.

Pismik ‹j› se wugranja ako [ɪ̯]

‹a›, ‹e›, ‹ě›, ‹o›, ‹ó› (pśir. wokale) w zacynjonej złožce (ako źěł diftonga)

Pśikłady: zajtša, cesćej, grějnica, dojś, gójc

Pokazka: Kombinacije ‹e›‹j›, ‹ě›‹j›, ‹ó›‹j› mógu zasadnje se wugranjaś teke ako [e]. Wěcej wó tom: Kaulfürst 2019, b. 26.

Glědaj teke: Diftongi.

Pismik ‹j› se wugranja ako [ʲ] (signalizěrujo změkcenje pśedchadnego konsonanta)

‹b›, ‹f›, ‹m›, ‹n›, ‹p›, ‹r›, ‹w› (pśir. konsonanty) pśed ‹e› (nic pak, gaž ‹j› stoj w zazuku złožki)

Pśikłady: lubjej, pśitrjefjece, tśmjeń, njepilny, rjeśaz, wjelebocnje

Glědaj teke: Palatalizacija a wopisanje pomjenjonych pismikow (gaž te stoje pśed ‹j›).

Pismik ‹j› se wugranja ako [ʲ] abo ako [j]

‹b›, ‹d›, ‹f›, ‹g›, ‹k›, ‹m›, ‹n›, ‹p›, ‹r›, ‹w› (pśir. konsonanty) pśed ‹a›, ‹o›, ‹u› (nic pak, gaž ‹j› stoj w zazuku złožki)

Pśikłady: gołubjaŕ, djaboł, pótrjefjona, gjarb, kjarmuša, mjazka, njasć, pjakaŕ, crjowko, wjažka

Glědaj teke: Palatalizacija a wopisanje pomjenjonych pismikow (gaž te stoje pśed ‹j›).

Pismik ‹j› jo nimy

gaž stoj pó jadnom wokalu a rownocasnje pśed ‹i›

Pśikłady: stajiś, niceji, gnojidło, zmijica

Wěcej wó tom: Kaulfürst 2019, b. 27.

‹i› w zacynjonej złožce (ako źěł diftonga)

Pśikłady: junij, kij

Wó pšawidłach pisanja glědaj: Pismik j.