Informacije

Dolnoserbski.de jo internetowy bok, kótaryž co dłujkodobnje tak wjele ako móžno informacijow wó dolnoserbšćinje k dispoziciji stajiś. Mimo nimsko-serbskego słownika (DNW) a korpusa dolnoserbskeje pisneje rěcy póbitujo bok něnto tśeśu komponentu: jadnotnu internetowu wersiju styrich nejwažnjejšych dolnoserbsko-nimskich słownikow.

Mjaztym až pokazujo DNW ako aktiwny słownik źinsajšneje dolnoserbšćiny, kak móžo se toś ta rěc aktualnje ako komunikaciski srědk wužywaś, pokazuju how w nowej formje wózjawjone dolnoserbsko-nimske słowniki, kak jo se dolnoserbšćina w zachadnosći wužywała. Wóni wopisuju dotychměst leksikografiski zregistrěrowany słowoskład wót nejjěsnjejšych rěcnych pomnikow z 16. stolěśa až do slědnego lětźasetka 20. stolěśa. Słownik Starosty, ako jo se śišćał 1999, jo w toś tom nastupanju nejaktualnjejšy a togodla standardny pomocny srědk za pśełožki z dolnoserbšćiny do nimšćiny abo za rozměśe nowšych dolnoserbskich tekstow.

Nic wšykno, což w how pśedstajonych styrich słownikach se namakajo, móžo se źinsa rowno tak hyšći wužywaś. Pla Starosty (1999) su na pśikład (ze źinsajšnego wiźenja) zestarjete słowa wótpowědnje z kwalifikatorom „alt“ wóznamjenjone. Słowniki Zwahra (1847), Muki (1911–1928) a Šwjele (1961) wopśimjeju ale, južo gaž se glěda jano na cas jich nastaśa, pó źělach zestarjete informacije, mimo togo, aby to było ned spóznaś. Tak eksistěruju na pśikład cesćej rozdźělne pisanja a gramatiske pódaśa. Toś płaśi: Chtož kśěł se wó aktualnem rěcnem uzusu informěrowaś, dejał nejžpjerwjej do DNW póglědnuś. Za pśełožki z dolnoserbšćiny do nimšćiny dejał se w prědnem rěźe wužywaś Starosta (1999). (Gaž pyta se we wěcej słownikach, pokazuju se namakanki pla Starosty ze śamnjejšym pismom, druge ze swětlejšem.) Konsultacija staršych słownikow móžo byś wužytna wósebnje za pókšacane wuknjarje a teke za tych, ako se zajmuju za wuwijanje dolnoserbskego słowoskłada.

Internetowa wersija wopśimjejo daty slědujucych słownikow:

Manfred Starosta, Dolnoserbsko-nimski słownik / Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch

Manfred Starosta: Dolnoserbsko-nimski słownik / Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch. Budyšyn/Bautzen: Ludowe nakładnistwo Domowina / Domowina-Verlag 1999.

Bogumił Šwjela, Dolnoserbsko-němski słownik

Bogumił Šwjela: Dolnoserbsko-němski słownik. Po wotkazanju Bogumiła Šwjele rědował A. Mitaš. Budyšyn: Ludowe nakładnistwo Domowina. 1961.

Ernst Muka/Mucke, Słownik dolnoserbskeje rěcy a jeje narěcow / Wörterbuch der nieder-wendischen Sprache und ihrer Dialekte

Prof. Dr. Ernst Muka/Mucke: Słownik dolnoserbskeje rěcy a jeje narěcow / Wörterbuch der nieder-wendischen Sprache und ihrer Dialekte.

J. G. Zwahr, Niederlausitz-wendisch-deutsches Handwörterbuch

J. G. Zwahr: Niederlausitz-wendisch-deutsches Handwörterbuch. Spremberg 1847. (fotomechaniski nowośišć. Budyšyn: LND 1989)

Śišćane wersije staršych słownikow, ako twórje zakład za how prezentěrowanu internetowu wersiju, su se we wěcej etapach zdigitalizěrowali a z wjelikim nałoženim datowotechniski spśigótowali. Pópšawnemu napóranju digitalneje tekstoweje wersije (plaintext) stej se pśizamknułej analyza datow a dopołne wopisowanje datow w xml. Datowy zakład internetoweje wersije dajo se z takim wjeleserako wužywaś a buźo w pśichoźe wažny zakład za slěźenja wó dolnoserbšćinje.

Slěźarski projekt, ako jo toś tu internetowu wersiju zmóžnił, jo se financěrował pśez Vattenfall we wobłuku dogrona mjazy Domowinu – Zwězkom Łužyskich Serbow z.t. a Vattenfall Europe Mining AG.

casowy wobłuk projekta

september 2008 do kóńca 2011

nawjedowanje projekta

dr. Hauke Bartels

sobuźěłaśerje/ki